Увод у теорију књижевности

UVOD U TEORIJU KNJIŽEVNOSTI

Trajanje: 2 semestra (I i II)
Struktura predmeta: 2+0
Šifra predmeta: 1102

Nauka o književnosti
Predmet nauke o književnosti. Filologija i nauka o književnosti. Estetika i nauka o književnosti. Književna kritika. Istorija književnosti. Teorija književnosti.

Književnost i civilizacija
Nastanak književnosti. Književnost i religija. Književnost i nauka. Književnost i druge umetnosti. Književnost i politika. Književnost i moral. Književnost i jezik.

Jezik književnog dela
Leksika književnog dela. Jezička norma i stilske figure. Epitet. Perifraza i poređenje. Vrste tropa: metafora, alegorija,ironija, metonimija, sinegdoha, hiperbola, litota, eufemizam. Intonacione figure: emfaza, apostrofa, retorsko pitanje. Sintaksičke figure: inverzija, elipsa, anakolut. Figure nabrajanja. Figure ponavljanja. Paralelizmi. Igra rečima. Onomatopeja. Figura i kontekst.

Versifikacija
Eufonija. Glasovna ponavljanja: asonanca, aliteracija, rima. Ritam. Sistemi versifikacije. Stih. Strofa. Slobodni stih. Stih i proza.

Struktura književnog dela
Jedinstvo sadržine i forme. Ideje u književnom delu. Tema. Motiv. Siže. Opis. Lik. Tip. Simbol. Tops. Kompozicija. Stil.

Književni rodovi i vrste
Podela književnosti. Lirika. Preobražaji lirike i ustaljeni lirski oblici. Epika. Epsko:-lirske vrste. Manji pripovedni oblici. Epska pesma i epopeja. Pripovetka i roman. Vidovi pripovedanja.-Drama. Preobražaji drame i dramske vrste. Struktura drame.-Didaktička književnost. Satira. Parodija. Besednička proza. Epistolarna književnost. Biografska književnost. Dnevnik. Putopis. Reportaža. Ogled. Povesnička proza. Naučna proza.
Pravci u proučavanju književnosti.
Književni pravci

Literatura
1. Obraditi za analizu delo po izboru za svaku navedenu vrstu: lirska pesma, balada, epopeja, epska pesma, roman, pripovetka, bajka, basna, poslovica, zagonetka, anegdota, epigram, tragedija, savremena drama, esej.

2. Ovladati gradivom jednog domaćeg i jednog prevedenog priručnika za teoriju književnosti:
-Dragiša Živković, Teorija književnosti za gimnazije i srednje škole, Beograd, 1955.
-R. Dimitrijević, Teorija književnosti sa primerima, 1-3, Beograd, 1967.
-Uvod u književnost (kolektivni rad, prvo izdanje u redakciji Škreb i Petre), Zagreb,1961.
-Milivoj Solar, Teorija književnosti, Zagreb, 1976 (ili docnije)
-R. Velek i O. Voren, Teorija književnosti, prevod s engleskog, Beograd, 1965. (ili docnije) R. Velek, Kritički pojmovi.
-V. Tomaševski, Teorija književnosti, prevod s ruskog, Beograd,1972.
-Volfgang Kajzer, Jezičko umetničko delo, prevod s nemačkog, Beograd, 1973.
Za važnije teme: Rečnik književnih termina, Beograd, 1985. Nolit.

3. Pročitati neke od klasičnih književnoteorijskih spisa:
-Platon, Ljon, Država (X knjiga).
-Aristotel, O pesničkoj umetnosti.
-Horacije, Pizonu i njegovim sinovima.
-Boalo, Pesnička umetnost.
-Lesing, Laokon.
-Hegel, Estetika (3 knjiga, 3 glava).
-Marks i Engels, o književnosti i umetnosti.
- Po, Filozofija kompozicije.
- I. Ten, Uvod u istoriju engleske književnosti.
- Eliot, Tradicija i individualni talenat.