Filozofija književnosti (Fenomenološki pristup književnosti)

Profesor: dr Želimir Vukašinović, vanredni profesor
Godina studija: VI ili VII
Trajanje: 1 semestar (letnji)
Status predmeta: IP
Šifra predmeta:
Broj kredita: 9

Cilj predmeta
Upućivanje u poreklo i pojam fenomenologije, kao i njen značaj u konstituisanju teorijskih pravaca u XX veku (egzistencijalizam, hermeneutika, dekonstrukcija). Osvetljavanje karaktera fenomenologije i fenomenološkog metoda kroz razliku u odnosu na psihologiju, kao i druge prirodne nauke. Upućivanje u fenomenološki metod u odnosu na redefinisanje koncepta subjektiviteta, te odnosa između filosofije, književnosti i savremene kulture. Sagledavanje mogućnosti primene fenomenološkog metoda: od estetike do književnoteorijskih i lingvističkih istraživanja.

Ishod predmeta
Razumevanje polazišta, pojma i osnovnih karakteristika fenomenologije. Poznavanje fenomenološkog metoda i sagledavanje mogućnosti njegove primene u tumačenju dela književnosti. Upućenost u dekonstruktivističko “čitanje“ fenomenologije u interpretativnom pristupu tekstu i jeziku, ali i uvid u estetičku dimenziju različitih perspektiva fenomenološkog diskursa.

Sadržaj predmeta
Kurs je artikulisan kroz dva svoja, međusobno prožeta, orijentira. Prvotno se, u retrospektivnom maniru, uvodno, osvetljava poreklo fenomenologije u Huserlovom odzivu na Dekartov skepticizam, ali i metafizičke probleme racionalističko-empirističkog dualizma, do Kantove distinkcije phainomenon/noumenon, te Hegelove fenomenologije duha, da bi se prišlo uticaju Brentanove afirmacije intencionalnosti svesti po konstituisanje Huserlove fenomenologije. Iz tih se osnova prati Hajdegerovo ontološko revidiranje Huserlove pozicije koje kulminira fenomenološkom deskripcijom Dasein-a i afirmacijom odnosa između filosofiranja, jezika i poezije. Namera je ekspicitno izložiti, a time i otvoriti područje razumevanja odnosa između fenomenologije (Huserl), fenomenološkog pristupa književnosti (Ingarden), hermeneutičke fenomenologije (Hajdeger), te statusa izraza i reči u fenomenologiji tela Merlo-Pontija, ali i preispitati dekonstruktivistički i (post)struktiralistički horizont fenomenološkog (dis)kursa.

Način ocenjivanja
Aktivnosti u toku predavanja 15%
Seminari 30%
Pismeni ispit 55%

Literatura

1. Konstantinović, Z. Fenomenološki pristup književnom delu, Beograd, 1969.
2. Fenomenologija / Huserl, Fink, Konrad-Marcijus, Ingarden, Šeler, Hajdeger, De Vejlens,   Merlo-Ponti, Trank-Duk-Tao, Paći, Damjanović, Nolit, Beograd,1975.
3. Huserl, Ideja fenomenologije: pet predavanja, BIGZ, Beograd, 1975.
4. Hajdeger, Mišljenje i pevanje, Beograd, 1982.
5. Merlo-Ponti, Fenomenologija percepcije, Veselin Masleša, Sarajevo, 1978.